Palaging Takbuhan ng Pamilya ang Bunso Dahil sa Hirap ng Buhay; Kailan Kaya Siya Magiging Malaya sa Obligasyon?

Si Linda ay isang tahimik at masipag na empleyada sa isang opisina sa lungsod. Siya lamang ang nakapagtapos ng pag-aaral sa kanilang magkakapatid, kaya’t siya rin ang nakasandal sa pag-asa ng kanyang pamilya tuwing may pangangailangan. Maaga kasing nagkapamilya ang kanyang mga kapatid, at dahil may marami silang anak, madalas silang kapusin sa pera. Kaya’t tuwing walang-wala sila, kay Linda sila unang tumatakbo upang mangutang.

Linggo ng hapon, kasalukuyang nagpahinga si Linda matapos ang buong linggong pag-overtime sa trabaho. Nasa kalagitnaan siya ng kanyang librong binabasa nang biglang tumunog ang kanyang telepono. Pagtingin niya, ang pangalan ng kanyang ate na si Rose ang nakalagay sa screen. Napabuntong-hininga siya bago sinagot ang tawag.

“Ate Rose, kumusta?” bati ni Linda, pilit na itinatago ang pagod sa kanyang tinig.

“Linda, pasensya na ha, alam kong abala ka,” simula ni Rose na tila alanganin. “Kasi… baka naman pwede kaming makahiram ulit ng konti. Medyo kinakapos kami ngayon, at kailangan ko ring ipa-check up si bunso.”

Ramdam ni Linda ang bigat ng hiling ng ate niya, ngunit hindi maiwasang maramdaman din ang sama ng loob.

“Ate, naintindihan ko naman ang sitwasyon niyo,” sagot ni Linda. “Pero alam mo naman na ako lang ang umaako ng lahat ng gastusin ko. Mahirap rin talaga minsan, lalo na’t ako rin kailangan mag-ipon para sa sarili kong buhay.”

Napabuntong-hininga si Rose. “Alam ko, Linda. Pero ikaw lang talaga ang maaasahan namin. Tinutulungan ka naman namin noong estudyante ka pa, ’di ba?”

Napatigil si Linda. Totoo ang sinabi ni Rose. Noong estudyante siya, sinikap ng mga kapatid niyang matulungan siya sa kanilang makakaya. Pero sa tuwing babalikan niya ang nakaraan, lalo lamang siyang nakakaramdam ng pagkakabaon sa utang na loob.

“Sige, Ate,” sagot ni Linda matapos ang ilang sandaling katahimikan. “Ako na muna magpapadala ng pambayad para sa check-up. Pero sana naman, Ate, maintindihan niyo rin na kailangan kong mag-ipon para sa sarili kong kinabukasan.”

“Salamat, Linda,” sagot ni Rose. “Hindi ko alam ang gagawin namin kung wala ka.”

Nang ibaba ni Linda ang telepono, napatingin siya sa kanyang savings account. Napakarami nang halagang nailabas niya para sa kanyang mga kapatid, at unti-unti na rin itong nauubos. Ipinikit niya ang kanyang mga mata at pinag-isipan ang mga bagay-bagay. Hanggang kailan niya kayang pasanin ang mga problema ng kanyang pamilya? Kailan naman kaya siya magiging malaya sa obligasyon?

Kinabukasan, nakatanggap siya ng mensahe mula sa isa pang kapatid, si Jojo. Malinaw ang tono ng kanyang mensahe: “Linda, puwede bang makahiram? Kailangan kasi ng pang-enrollment ni bunso. Ibang usapan na kasi ‘to, urgent na talaga.”

Napabuntong-hininga si Linda at agad nag-reply. “Jojo, hindi sa ayaw kitang tulungan, pero parang ako na lang lagi ang nag-aako ng mga problema niyo. Kailangan ko rin mag-ipon para sa sarili kong kinabukasan. Sana naman, maunawaan niyo rin ako.”

“Alam ko, Linda,” sagot ni Jojo, tila nag-aalangan. “Pero sa totoo lang, wala naman kaming ibang matatakbuhan. Sa’yo lang kasi kami kumakapit. Kahit pautay-utay lang, pwede bang tulungan mo pa rin kami?”

Sa pag-uusap na iyon, napagtanto ni Linda na kailangang linawin ang kanyang mga hangganan, kahit pa masakit at mahirap ito.

Pag-uwi niya mula sa trabaho, kinausap niya ang pamilya sa isang group video call. Nandun lahat ng mga kapatid niya at ilang pamangkin.

“Mga kapatid, gusto ko lang pag-usapan natin ito nang masinsinan,” simulang sabi ni Linda. “Hindi sa ayaw ko kayong tulungan, pero napapagod na rin ako. Hindi ko maaaring akuin nang buong-buo ang mga responsibilidad ng bawat isa sa inyo.”

Natahimik ang lahat, ngunit sa wakas ay nagpakita ng lakas ng loob si Rose. “Linda, pasensya ka na. Akala kasi namin ay mas madali ito para sa’yo, pero ngayon naiintindihan namin na hindi rin ito ganoon kadali. Pasensya ka na kung laging sa’yo kami lumalapit.”

Nagpatuloy si Linda. “Ate, naiintindihan ko rin naman ang mga sitwasyon niyo. Pero sana makahanap din kayo ng ibang paraan para masuportahan ang inyong mga pamilya. Hindi ibig sabihin na dahil nakapagtapos ako, ako na lang lagi ang tatakbuhan niyo. Kailangan ko ring buuin ang sarili kong kinabukasan.”

Hindi nagtagal, unti-unti nang natanggap ng mga kapatid ni Linda ang sitwasyon. Hindi na sila masyadong umaasa sa kanya, at ang iba’y natutong humanap ng ibang paraan para matugunan ang kanilang mga pangangailangan. Napagtanto rin nila ang bigat ng obligasyon na pinapasan ni Linda.

Sa wakas, nagkaroon ng kapanatagan si Linda. Alam niyang hindi niya kayang balewalain ang kanyang pamilya, ngunit naipaliwanag niya ang kanyang pangangailangan na mag-ipon at maghanda rin para sa sarili. Sa wakas, nakahanap siya ng balanse sa pagtulong sa kanyang pamilya at sa pagbuo ng sarili niyang mga pangarap.