Kung Saan-Saan Lamang Pumupuwesto ang Ginang na Ito Upang Magtinda ng mga Lutong-Ulam; Paano Kaya Mababago ang Buhay Niya Dahil sa Paninita ng Isang Pulis?
Matapos maipuwesto ang maliit na mesita na ipinatago niya sa kaibigang tindera ng mga karne sa palengke, ipinatong na ni Aling Rita ang tatlong malalaking kaldero na naglalaman ng kaniyang mga panindang lutong-ulam.
Hindi na kinaya ni Aling Rita ang pagbabayad sa puwesto para sa isang karinderya, kaya sa ganitong paraan na lamang niya nais magbenta. Kung saan-saan siya pumupuwesto sa palengke, basta mag-iingat lamang sa mga pulis na nanghuhuli sa mga kagaya niyang ilegal sa kaniyang pagpuwesto. Hindi kasi permanente ang puwestong kaniyang pinipili. Iniiwasan niya kung saan naroon ang mga parak upang hindi siya mapaalis.
Tinangka na niyang magtinda ng mga lutong-ulam sa harapan mismo ng kaniyang barong-barong, subalit nalulugi lamang siya. Wala masyadong bumibili, siguro ay dahil wala ring pambili ang kaniyang mga kapitbahay, o kaya naman ay iniisip na marumi ang kaniyang mga paninda dahil sa hitsura ng kaniyang barong-barong, na maraming nakakalat sa bakuran.
Ngunit hindi lahat ng araw ay Pasko. Isang araw, namataan siya ng isang pulis.
“Naku Nanay, ilegal ho ang ginagawa ninyo eh. Hindi ba’t pinagsabihan na ho kayo minsan na bawal hong magtinda rito sa bangketa?” sita sa kaniya ng pulis.
“Sir, sir… pasensya na ho kayo, at walang-wala na ho akong alam na gawin kundi ang pagtitinda. Kung rerenta naman ho ako sa loob ng palengke, malulugi lang ho ako, at isa pa ho, wala naman po akong pera. Sapat na sapat lang ho ang pera ko para sa puhunan,” pakiusap ni Aling Rita.
Tila naawa naman ang pulis sa kaniya. Kapag ganoon kasi, kinukuha na ang mga paninda at hindi na ibinabalik, lalo na kapag sigarilyo ang mga itinitinda.
“Sige ganito na lang ho… bigyan na lang ninyo ako ng tig-isa-isang supot ng ulam na itinitinda ninyo. Pero ipangako ho ninyo sa akin na huling beses ko na kayong makikita rito sa bangketa, ha?”
Advertisement“Opo, sir! Opo sir! Maraming salamat po!” naiiyak na sabi ni Aling Rita. Ayaw naman niyang mabagansya ang kaniyang mga paninda dahil tiyak na mauuwi sa wala ang kaniyang mga pinagpaguran; gayundin, mawawala sa kaniya ang mga kalderong pinaglalagyan niya ng lutong-ulam. Namana pa niya ito sa kaniyang mga ninuno kaya ayaw niyang mawala sa kaniya.
Binigyan niya ng libreng tig-isang supot ng ulam ang pulis upang hindi na siya nito hulihin pa.
Nakiusap siya sa kaniyang kakilalang tindera sa palengke, na kung maaari ay payagan siyang makipuwesto sa lugar nito, kahit magbayad na lamang siya nang kaunting halaga, na mas mababa sa rentang hinihingi upang magkapuwesto sa loob ng mismong palengke.
“Sige na nga Aling Rita, kung hindi ka lang malakas sa akin eh,” sabi sa kaniya ng tindera.
Kinabukasan, maagang nagtungo si Aling Rita sa tindahan ng kaibigang tindera na napakiusapan niya. Ayaw naman niyang mahuli dahil nakakahiya; siya na nga lang ang nakikiusap.
Matapos maipuwesto ang mga kaldero na naglalaman ng kaniyang mga paninda, laking-gulat niya nang lapitan siya ng pulis na sumita sa kaniya kahapon.
“Sir, magandang umaga ho. Ano ho ba ang atin? May violation na naman ho ba ako?” kinakabahang tanong ni Aling Rita.
Ngumiti naman ang Mamang pulis.
Advertisement
“Naku wala ho, ‘Nay. Hinahanap ko ho kayo kasi, natikman ho ni Hepe yung luto ninyo at nagustuhan niya. Pinakikiusapan po niya kayo na kayo na lang po magsuplay sa amin ng pagkain, para hindi na rin kami namomroblema araw-araw kung sana kami bibili ng pagkain, dahil kailangan ho na nasa presinto kami o kaya nasa mga post namin.”
Tuwang-tuwa naman si Aling Rita sa magandang oportunidad na dumating sa kaniya. Pumayag naman siya. Kaya siya ang nagluluto ng pang-almusal, pananghalian, meryenda, at hapunan ng mga pulis at iba pang staff sa naturang presinto, at direkta na ang bayad sa kaniya.
Hindi lamang iyon. Sa katabi ng presinto ay may isang opisina at isa pang bangko. Dahil nabalitaan nila na masarap ang luto ni Aling Rita, pinayagan siyang magtinda-tinda ng mga lutong-ulam sa mga empleyado roon, para makamenos ng oras sa paghahanap ng mabibilhan.
Dahil dito, nakaipon ng sapat na halaga si Aling Rita upang makapagrenta ng puwesto sa loob mismo ng palengke. Kumuha siya ng mga tao upang makatuwang niya sa pamamahala nito. Hindi niya binitiwan ang kaniyang pagrarasyon ng mga lutong-utam sa mga pulis, sa mga empleyado ng opisina at bangko. Gumanda ang buhay ni Aling Rita.
Sa loob lamang ng tatlong taon, sa pinagsama-samang pag-iipon at pagsusumikap, nakapundar ng sariling maliit na kainan si Aling Rita, at hindi lamang basta karinderya, kundi de-aircon pa, na bunga ng kaniyang pagtitiyaga, mabuting pakikisama, at pagsusumikap sa buhay!